En Galicia, máis que en ningún outro lugar, unha taberna, unha cunca de viño, un bocado de orella… son boa desculpa para pórse a cantar arredor dunha mesa.
E a mellor mesa é a redonda, onde todos nos vemos as caras.
E redonda coma unha roda era a mesa na que se xuntaban un feixe de amigos, con Franco aínda vivo, en La Viuda, en Vigo.
E así foi como nacía a Roda, o grupo vigués que fixo que a canción tabernaria galega acadase estatuto de oficialidade.
Pousa, O miudiño, O gato, Os Bistéqueles, A foliada do Celta… coa súa música festeira e pegadiza, coas súas letras sobordadas de retranca e galeguismo, con apenas un par de guitarras, ocupan un lugar destacado nesa tradición de cultura oral popular no que Galicia é tan rica.
Recupero a imaxe do primeiro LP de A Roda (Ai! Onde andarán aqueles elepés nos que está escrita unha boa parte da nosa historia…) e vexo que Luís, Fito e os demais están sentados arredor dunha roda de muíño que fai as veces de mesa.
O outro domingo acabamos picando-comendo algo sobre unha roda na Taberna O muíño de Caldas.
Poucos locais haberá en toda Galicia que manteñan coma el o físico das clásicas tabernas musicais. Nun interior minúsculo, catro mesas comunais nas que a individualidade non existe; tres delas, enormes rodas de muíño. Malia ser un típico día soleado e luminoso de decembro, interior case en penumbra, o granito das paredes sen recobrir, ciscados por todas partes os apeiros do vello muíño, polas paredes e nas vigas do teito, fotos e recortes de periódicos, certificados que falan ás claras do pasado, pero tamén do presente musical desta taberna-muíño.
Poucos locais haberá en toda Galicia que manteñan coma el o físico das clásicas tabernas musicais. Nun interior minúsculo, catro mesas comunais nas que a individualidade non existe; tres delas, enormes rodas de muíño. Malia ser un típico día soleado e luminoso de decembro, interior case en penumbra, o granito das paredes sen recobrir, ciscados por todas partes os apeiros do vello muíño, polas paredes e nas vigas do teito, fotos e recortes de periódicos, certificados que falan ás claras do pasado, pero tamén do presente musical desta taberna-muíño.
Fóra, unha agradabilísima esplanada con vistas á ponte, ao Acuña, a este Umia que tantas veces, xusto aquí, pasou por traizoeiro.
É domingo, despois de varias semanas de choiva un sol radiante, estamos na hora da tertulia e do viño de antes de comer e o Muíño está de bote en bote. Co viño (brancos do Ribeiro ou Albariño, tintos Barrantes e Mencía) serven unha cazoliña de garavanzos con pata, orella, chourizo… que devolvemos para gardar de novo no seu andel sen necesidade de pasar polo fregadeiro. Claro que o pan (ata tres variedades diferentes, nós tiramos polo de millo) axuda a non ter que chuchar nos dedos.
Dentro da oferta habitual dun establecemento deste tipo (paradigma do que poderiamos considerar furancho reconvertido á nova lexislación) decidímonos por uns choquiños da ría. Acabados de cociñar no momento, devóvennos aos mellores tempos de Redondela. Había moito tempo que non acertabamos con esta relación perfecta de frescura e elaboración.
A seguir, uns anacos dun cremoso queixo do país con todas as trazas de ser artesanal e caseiro (pero iso si, con rexistro de sanidade); moi, moi rico.
Con isto da crise, estamos a vivir un esplendor redobrado destes locais tradicionais de boa mesa e baixos prezos. Polos dous viños, (os garavanzos), o pan, os choquiños e o queixo que ben abondaron de comida, pagamos, aínda non, os vinte euros entre os dous.
O seguinte paso será o necesario esforzo colectivo para procurar, entre todos, que non morran e desaparezan as cancións de taberna.
Despois da comida no Muíño, e para rubricar a festa, unha boa tallada de homiño mollada no café en calquera das numerosas pastelarías que fan de Caldas parada imprescindible entre Santiago e Pontevedra.